Napęd i Sterowanie Hydrauliczne i Pneumatyczne

Symbole graficzne umieszczone na tej stronie zostały opracowane na podstawie obowiązującej normy PN/ISO-1219-1. Tutaj możesz pobrać wersję do wydruku.

Kliknij na ikonę po lewej, aby pobrać wersję przygotowaną do wydruku. Uwaga! Pliki są w formacie pdf, musisz mieć zainstalowany program Adobe Reader lub wersję komecyjną.

1.  Symbole podstawowe.
2.  Symbole funkcyjne.
3.  Przewody i łączniki.
4.  Mechanizmy i sposoby sterowania.
5.  Sposoby sterowania.
6.  Przetwarzanie i gromadzenie energii.
7.  Liniowe przetworniki energii.
8.  Specjalne przetworniki energii.
9.  Gromadzenie energii.
10. Źródła energii.
11. Sterowanie i regulacja energii.
12. Zawory zwrotne, przełączniki obiegu (zawory logiczne).
13. Zawory sterujące ciśnieniem.
14. Zawory sterujące natężeniem przepływu.
15. Gromadzenie, przygotowanie i utrzymanie właściwości płynu.
16. Przyrządy pomiarowe i czujniki.
  Pokaż wszystkie symbole.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
1. Symbole podstawowe.
	-Przewód: roboczy, zasilania sterowania, powrotny, elektryczny.
	-Przewód: sygnału sterowania (wewnętrzny i zewnętrzny), odprowadzenia przecieków wewnętrznych (spustowy albo odpowietrzający). -Filtr -Położenie chwilowe
	Obrysowanie dwóch lub więcej symboli elementów funkcjonalnych stanowiących zespół w obrębie jednego urządzenia.
	Elementy mechaniczne (wał, dźwignia, tłoczysko).

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
2. Symbole funkcyjne.
	Trójkąt równoboczny wskazanie kierunku przepływu i rodzaju płynu. Nie zaczerniony trójkąt wskazuje czynnik pneumatyczny.
	-Strzałka prosta lub ukośna wskazuje: ruch prostoliniowy, kierunek przepływu płynu przez zawory, kierunek przepływu ciepła.
	Ruch obrotowy w określonym kierunku.
	Strzałka ukośna (długa) wskazuje możliwą zmienność albo nastawialność pompy, sprężyny, elektromagnesu itd.
	Element elektryczny lub przewd elektryczny.
	Zamknięcie kanału lub odcięcie drogi przepływu.
	Oddziaływanie elektryczne liniowe w przeciwnych kierunkach.
	Wskaźnik temperatury lub kontrola temperatury.
	Napęd główny.
	Sprężyna.
	Dławienie czynnika roboczego.
	Miejsce dla uproszczonego symbolu zaworu zwrotnego.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
3. Przewody i łączniki.
	Przykłady połączenia przewodów lub kanałów.
	Skrzyżowanie przewodów lub kanałów bez połączenia.
	Przewód giętki, elastyczny (zwykle łączący części ruchome).
	Odpowietrznik ciągły.
	Odpowietrznik chwilowy.
	Odpowietrznik chwilowy o zadanej wartości.
	Droga wylotowa powietrza nie przystosowana do łącznika.
	Droga wylotowa powietrza z łącznikiem.
	Szybkozłączka bez mechanicznie otwieranych zaworów zwrotnych: - połączona - rozłączona.
	Szybkozłączka z mechanicznie otwieranymi zaworami zwrotnymi: - połączona - rozłączona.
	Łącznik kątowy obrotowy z jednym przewodem.
	Łącznik kątowy obrotowy z trzema przewodami współśrodkowymi.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
4. Mechanizmy i sposoby sterowania.
	Symbole sposobów sterowania zaworem mogą być rysowane w dowolnym dogodnym położeniu, prostopadle do skrajnej ścianki prostokąta symbolu zaworu.
	Tłoczysko - ruch liniowy w dwóch kierunkach (strzałka nie jest obowiązująca).
	Wał - ruch obrotowy o dwóch kierunkach (strzałka nie jest obowiązująca).
	Zapadka o dwóch kierunkach działania - mechanizm do ręcznego utrzymywania określonego położenia, stałego do granicznej wartości siły.
	Blokada o jednym kierunku działania - mechanizm do blokowania urządzenia. Odblokowanie dokonuje się za pomocą niezależnego sposobu sterowania. Symbol sposobu sterowania jest umieszczony w prostokącie.
	Przerzutka o dwóch kierunkach działania - mechanizm zabezpieczający przed zatrzymywaniem w środkowym martwym położeniu.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
5. Sposoby sterowania.
Sterowanie siłą mięśni.
	Symbol ogólny, bez wskazania sposobu sterowania. Nieokreślona liczba kierunków działania.
	Przycisk wciskany (jeden kierunek działania).
	Przycisk wyciągany (jeden kierunek działania).
	Przycisk wciskany i wyciągany (dwa kierunki działania).
	Dźwignia.
	Pedał (jeden kierunek działania).
	Pedał dwukierunkowy (dwa kierunki działania).
Sterowanie mechaniczne.
	Popychacz lub trzpień (jeden kierunek działania).
	Popychacz z nastawną długością (jeden kierunek działania).
	Sprężyna (dwa kierunki działania).
	Rolka (dwa kierunki działania).
	Rolka (jeden kierunek działania).
Sterowanie elektryczne.
	Element elektryczny liniowy, (np. elektromagnes) z jedna cewką (jeden kierunek działania).
	Element elektryczny liniowy, (np. elektromagnes) z dwoma cewkami w jednym zespole, działającymi w kierunkach przeciwnych.
	Element elektryczny liniowy, (np. silnik momentowy) z dwoma cewkami o zmiennych charakterystykach w jednym zespole (dwa kierunki działania) działającymi w kierunkach przeciwnych.
	Silnik elektryczny.
	Element piezoelektryczny.
Sterowanie przez wzrost lub spadek ciśnienia (jeden kierunek działania).
Sterowanie bezpośrednie.
	Sterowanie za pomocą ciśnienia: - ogólnie, - przez wzrost ciśnienia, - przez spadek ciśnienia.
	Sterowanie ze wspomaganiem przez wzrost ciśnienia Sterowanie ze wspomaganiem przez spadek ciśnienia.
	Sterowanie różnicowe (z wykorzystaniem różnicy powierzchni przeciwległych).
	Wewnętrzna droga sygnału sterującego (sterowanie zaworu ciśnieniem własnym czynnika przepływającego przez zawór).
	Zewnętrzna droga sygnału sterującego.
Sterowanie pośrednie (zaworem pomocniczym).
	Sterowanie z wykorzystaniem wzrostu ciśnienia pneumatycznego w sterowaniu jednostopniowym (z wewnętrznym zasilaniem sterowania, bez sterowania wstępnego).
	Sterowanie z wykorzystaniem spadku ciśnienia pneumatycznego w sterowaniu jednostopniowym (z wewnętrznym zasilaniem sterowania, bez sterowania wstępnego).
	Sterowanie dwustopniowe (np.: elektromagnes i ciśnienie pneumatyczne), zewnętrzne zasilanie sterowania.
	Sterowanie dwustopniowe (np.: elektromagnes i ciśnienie pneumatyczne), wewnętrzne zasilanie sterowania.
	Sterowanie dwustopniowe (np.: kolejno ciśnienie pneumatyczne i ciśnienie hydrauliczne), wewnętrzne zasilanie sterowania, zewnętrzne odprowadzenie cieczy sterującej, uprzednie sterowanie wstępne.
Sprzężenie zwrotne.
	Sprzężenie zwrotne zewnętrzne (symbol ogólny). Wartość zadana i wartość mierzona wielkości regulowanej są sprawdzane poza zaworem.
Zastosowanie symboli mechanizmów i sposobów sterowania złożonych, w symbolach urządzeń kompletnych.
	Symbole sposobów sterowania o jednym kierunku działania są rysowane obok symbolu graficznego elementu, którym sterują, w taki sposób, jakby urojone siły na symbolu graficznym elementu przesuwały go w inne położenie.
	Dla zaworów o trzech lub więcej położeniach sterowanie położeniami wewnątrz symbolu może być wyraźnie pokazane poprzez przeciągnięcie wewnętrznych linii granicznych symbolu graficznego zaworu w górę lub w dół i przez dodanie do tych linii odpowiednich symboli sterowania.
	Jeżeli objaśnienie nie jest wystarczające, to dla zaworów o trzech położeniach symbole mechanizmów sterujących dla położenia środkowego można umieszczać na skrajnych ściankach prostokątów symboli.
	Jeżeli element sterowany jest ustalany w położeniu środkowym, neutralnym za pomocą ciśnienia, to należy dorysować dwa odrębne trójkąty na obu skrajnych ściankach symbolu.

Przy sterowaniu równoległym (OR) symbole mechanizmów i sposobów sterowania powinny być rysowane jeden obok drugiego, np.: elektromagnes albo przycisk będą uruchamiały zawór główny niezależnie od siebie.

Przy sterowaniu szeregowym (AND) symbole kolejnych stopni sterowania są przedstawiane w jednej linii np.: elektromagnes uruchamia zawór sterujący, który następnie uruchamia zawór główny.

Listwy mechanizmu zapadkowego powinny być tak rysowane, aby były podzielone na taka samą liczbę segmentów i umieszczone w tej samej kolejności jak w elemencie sterowanym. Wycięcia powinny być zaznaczone tylko w tych położeniach, w których następuje ustalanie. Linia obrazująca zapadkę powinna być rysowana na segmencie listwy odpowiednim do przedstawionego na symbolu graficznym położenia zaworu sterującego.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
6. Przetwarzanie i gromadzenie energii.
	Silnik pneumatyczny.
	Silnik pneumatyczny o zmiennej objętości roboczej.
	Silnik pneumatyczny o dwóch kierunkach przepływu, o stałej objętości roboczej.
	Silnik pneumatyczny o dwóch kierunkach przepływu, o zmiennej objętości roboczej.
	Sprężarka.
	Silnik pneumatyczny o ruchu wahadłowym, o ograniczonym kącie obrotu (np.: cylinder obrotowy), o dwóch kierunkach obrotów.

Symbol graficzny Szczegółowy / uproszczony.	Objaśnienie symbolu
7. Liniowe przetworniki energii.
	Siłownik pneumatyczny jednostronnego działania pchający.
	Siłownik pneumatyczny jednostronnego działania ciągnący ze sprężyną.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z dwustronnym tłoczyskiem, z hamowaniem dwustronnym nastawialnym.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z jednostronnym hamowaniem o stałej wartości.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania, z hamowaniem dwustronnym nastawialnym, z bezstykową sygnalizacją położenia tłoka.
	Cylinder (siłownik) teleskopowy pneumatyczny jednostronnego działania.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z dwustronnym tłoczyskiem.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z dwustronnym wydrążonym tłoczyskiem i tłokiem.
	Beztłoczyskowy siłownik pneumatyczny ze sprzężeniem mechanicznym, z hamowaniem dwustronnym nastawialnym, z bezstykową sygnalizacją położenia tłoka.
	Siłownik pneumatyczny udarowy.
	Siłownik pneumatyczny "tandem" dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem i bezstykową sygnalizacja położenia tłoka.
	Siłownik pneumatyczny czteropołożeniowy i bezstykową sygnalizacja położenia tłoka.
	Siłownik pneumatyczny podwójny (twin) dwustronnego działania i bezstykową sygnalizacja położenia tłoka.
	Siłownik pneumatyczny beztłoczyskowy ze sprzężeniem magnetycznym i hamowaniem dwustronnym nastawialnym.
	Siłownik cięgnowy pneumatyczny z hamowaniem dwustronnym o stałej wartości.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem, z zintegrowanym prowadzeniem.
	Siłownik pneumatyczny dwustronnego działania z jednostronnym tłoczyskiem, z blokadą pneumatyczną tłoczyska.
	Siłownik mieszkowy.
	Muskuł pneumatyczny.
	Siłownik membranowy mocujący.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
8. Specjalne przetworniki energii.
	Przemiennik pneumatyczno-hydrauliczny przetwarzający ciśnienie pneumatyczne na równe co do wartości ciśnienie hydrauliczne lub na odwrót: - jednostronnego działania, - ciągłego działania.
	Wzmacniacz ciśnienia, manipulator. Element przetwarzający ciśnienie X na ciśnienie Y, dla dwóch rodzajów płynów. - jednostronnego działania, - ciągłego działania.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
9. Gromadzenie energii.
	Zbiornik pneumatyczny pomocniczy, rezerwowa objętość gazu do uzupełnienia połączonych akumulatorów.
	Zbiornik pneumatyczny.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
10. Żródła energii.
	Źródło energii pneumatycznej, symbol ogólny uproszczony.
	Silnik elektryczny.
	Napęd główny nieelektryczny.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
11. Sterowanie i regulacja energii.
Zawory sterujące kierunkiem przepływu (zawory rozdzielające).
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 2/2 (dwie drogi przepływu, dwa niezależne położenia) sterowany dźwignią. Zawór odcinający.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 2/2 (dwie drogi przepływu, dwa niezależne położenia) sterowany dźwignią, powrót wymuszony sprężyną.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 3/2 (trzy drogi przepływu, dwa niezależne położenia) sterowany mechanicznie za pomocą rolki, powrót wymuszony sprężyną.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 4/2 (cztery drogi przepływu, dwa niezależne położenia) sterowany ręcznie za pomocą przycisku, powrót wymuszony sprężyną.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 5/2 (pięć dróg przepływu, dwa niezależne położenia) sterowany za pomocą ciśnienia w obu kierunkach.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 3/3 (trzy drogi przepływu, trzy niezależne położenia) sterowany za pomocą elektromagnesów, ustalany w położeniu środkowym sprężynami.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 4/3 (cztery drogi przepływu, trzy niezależne położenia) sterowany ręcznie za pomocą przycisku, ustalany w położeniu środkowym sprężynami.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 5/3 (pięć dróg przepływu, trzy niezależne położenia) dwustopniowe sterowanie za pomocą elektromagnesów oraz wzrostu ciśnienia, ustalany w położeniu środkowym sprężynami.
	Serwozawór z przekryciem dodatnim w położeniu środkowym, ustalany w położeniu środkowym sprężynami, sterowany elektromagnesem z dwoma cewkami.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 4/3 zamknięty w położeniu środkowym, z przekryciem dodatnim (w położeniu środkowym wszystkie drogi przepływu odcięte), z nieskończoną liczbą położeń pośrednich.
	Zawór sterujący kierunkiem przepływu 4/3 zamknięty w położeniu środkowym, z przekryciem ujemnym (w położeniu środkowym wszystkie drogi przepływu połączone wewnętrznie), z nieskończoną liczbą położeń pośrednich.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
12. Zawory zwrotne, przełączniki obiegu (zawory logiczne).
	Zawór zwrotny nie obciążony, otwiera się wówczas , gdy ciśnienie wejściowe jest wyższe niż ciśnienie wyjściowe.
	Zawór zwrotny obciążony sprężyną, otwiera się wówczas, gdy ciśnienie wejściowe jest wyższe od sumy ciśnienia wyjściowego i ciśnienia wynikającego z siły sprężyny.
	Zawór zwrotny sterowany zamykany ciśnieniem, otwiera się wówczas, gdy ciśnienie wejściowe jest wyższe niż ciśnienie wyjściowe, przy sterowaniu wstępnym może następować sterowanie zamykaniem zaworu bez sprężyny powodującej powrót.
	Zawór zwrotny sterowany otwierany ciśnieniem, obciążony sprężyną, sterowanie otwieraniem zaworu ze sprężyna wymuszającą powrót.
	Przełącznik obiegu (zawór logiczny LUB). Droga wejściowa połączona z wyższym ciśnieniem jest automatycznie łączona z drogą wyjściową w chwili, gdy druga droga wejściowa jest zamykana.
	Zawór podwójnego sygnału (zawór logiczny I). Droga wyjściowa jest otwarta tylko wówczas, gdy obydwie drogi wejściowe są pod ciśnieniem.
	Zawór szybkiego spustu. Jeżeli na drodze wejściowej nastąpi spadek ciśnienia, to droga wyjściowa samoczynnie otwiera się do atmosfery i następuje swobodny wylot czynnika.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
13. Zawory sterujące ciśnieniem.
	Zawór ograniczający ciśnienie, maksymalny jednostopniowy. Ciśnienie wejściowe jest regulowane przez otwarcie drogi obiegu powrotnego albo drogi wylotowej, położonej naprzeciwko przyłożonej siły (np. sprężyny).
	Regulator ciśnienia (zawór redukcyjny) dwudrogowy jednostopniowy, nastawiany sprężyną.
	Regulator ciśnienia (zawór redukcyjny) trójdrogowy jednostopniowy, nastawiany sprężyną.
	Zawór redukcyjny z upustem, jeżeli ciśnienie wyjściowe przewyższy ciśnienie nastawiane to nastąpi swobodny wylot powietrza do atmosfery.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
14. Zawory sterujące natężeniem przepływu.
	Zawór dławiący nastawialny, bez wskazania sposobu sterowania albo stanu zaworu, normalnie bez położenia całkowicie zamkniętego.
	Zawór zasuwowy odcinający, normalnie z jednym położeniem całkowicie zamkniętym.
	Zawór dławiący nastawialny, sterowany mechanicznie za pomocą rolki, obciążony sprężyną.
	Zawór dławiąco-zwrotny jednokierunkowy, z nastawialnym dławieniem, ze swobodnym przepływem w jednym kierunku i dławionym przepływem w przeciwnym kierunku.
	Regulator przepływu dwudrogowy ze zmiennym wyjściowym natężeniem przepływu, strzałka na drodze przepływu w symbolu uproszczonym oznacza wyrównanie ciśnień bez wyrównania temperatury.
	Regulator przepływu dwudrogowy z wyrównaniem temperatury ze zmiennym wyjściowym natężeniem przepływu, strzałka na drodze przepływu w symbolu uproszczonym oznacza wyrównanie ciśnień z wyrównaniem temperatury.
	Regulator przepływu trójdrogowy, ze zmiennym wyjściowym natężeniem przepływu, z drogą obejściową do zbiornika, bez wyrównywania temperatury.
	Dzielnik strumienia. Przepływ jest dzielony na dwa strumienie przy ustalonym natężeniu przepływu, zależnym od zmian ciśnienia, groty strzałek wskazują wyrównanie ciśnienia.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
15. Gromadzenie, przygotowanie i utrzymanie właściwości płynu.
Elementy przygotowujące i utrzymujące właściwości płynu
	Filtr symbol ogólny.
	Filtr z dodatkową przegrodą filtracyjną, magnetyczną.
	Filtr ze wskaźnikiem zanieczyszczeń.
	Zawór spustowy oddzielacza, ze spustem siłą mięśni.
	Zawór spustowy oddzielacza, ze spustem automatycznym.
	Filtr z oddzielaczem, ze spustem siłą mięśni.
	Osuszacz powietrza (do osuszania sprężonego powietrza, np. za pomocą środków chemicznych).
	Smarownica. Olej jest wprowadzany do powietrza w celu smarowania urządzenia, do którego jest doprowadzane powietrze.
	Zespól elementów przygotowujących płyn, może składać się np. z filtru z oddzielaczem, zaworu redukcyjnego, manometru, smarownicy.
	Zespól elementów przygotowujących płyn, może składać się np. z filtru z oddzielaczem, zaworu redukcyjnego, manometru.
	Chłodnica (wymiennik ciepła), bez pokazania linii przepływu czynnika chłodzącego.
	Chłodnica (wymiennik ciepła), z pokazaniem linii przepływu czynnika chłodzącego.
	Nagrzewnica.
	Regulator temperatury. Ciepło może być doprowadzane lub odprowadzane.

Symbol graficzny	Objaśnienie symbolu
16. Przyrządy pomiarowe i czujniki.
	Wskaźnik ciśnienia.
	Manometr.
	Manometr różnicowy.
	Termometr.
	Wskaźnik przepływu.
	Przepływomierz.
	Przepływomierz całkujący.
	Obrotomierz do pomiaru częstości obrotów.
	Miernik momentu obrotowego.
	Przetwornik analogowo ciśnieniowy, generujący sygnał elektryczny odpowiednio do wartości ciśnienia wejściowego.
	Przetwornik ciśnienia (przetwornik pneumo-elektryczny), generujący sygnał elektryczny po przekroczeniu uprzednio nastawionego ciśnienia (o stałej wartości lub nastawialny).

Wstecz

Kliknij, aby powrócić do poprzedniej strony

Do góry

Kliknij, aby powrócić do początku tej strony

Pneumatyka - Symbole graficzne